USG piersi to jedno z najważniejszych badań zalecanych w profilaktyce raka piersi. Na czym polega badanie oraz w jakim wieku i jak często powinny je wykonywać kobiety? Wiedzą oraz swoimi doświadczeniami z praktyki zawodowej na temat USG piersi podzielił się nasz specjalista ginekolog-położnik, dr n. med. Dariusz Kuligowski.
11.10.2022 r.
USG piersi to obok mammografii podstawowe badanie obrazowe w profilaktyce, czyli we wczesnym wykryciu raka piersi. W 2020 r. diagnozę: rak piersi usłyszało aż ok. 20 tys. Polek. Nie tylko w Polsce, ale też we wszystkich krajach rozwiniętych rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród kobiet. W Polsce stanowi ok. 23% wszystkich zachorowań i jest odpowiedzialny za ok. 14% zgonów z powodu nowotworów złośliwych u kobiet. Szacuje się, że na świecie co roku raka piersi rozpoznaje się u 1,7 mln kobiet. Pomimo dostępnych badań diagnostycznych i coraz lepszych metod leczenia, w Polsce w odróżnieniu od reszty Europy, mamy rosnący trend umieralności z powodu tego nowotworu.
Rak piersi w stadium początkowym zwykle przebiega bezobjawowo. Na tym etapie zazwyczaj rozpoznawany jest przez przypadek, np. podczas samokontroli prowadzonej przez kobietę lub podczas badania lekarskiego jako twardy guzek w piersi. Inne objawy pojawiają się dopiero w późniejszych etapach choroby, a mogą to być: krwisty wyciek z brodawki sutkowej, zaciągnięcie brodawki do środka piersi, zaczerwienienie skóry piersi.
Na czym polega USG piersi?
USG (ultrasonografia) to badanie, które wykorzystuje fale ultradźwiękowe, które odbijając się od różnych tkanek, uwidaczniają tkanki wchodzące w skład piersi w postaci obrazów o różnym odcieniu szarości, zarówno prawidłowych, jak i patologicznych, zmian litych i torbielowatych, a także może precyzyjnie określić rozmiar tych zmian oraz wskazać ich położenie. W przeciwieństwie do mammografii, która w diagnostyce wykorzystuje promienie Röntgena, ultrasonografia jest badaniem bardzo bezpiecznym, wykonywanym min. u ciężarnych, czy noworodków. Zaletą USG jest szybkość badania, bezbolesność, nieinwazyjność i – co najważniejsze – lekarz w trakcie wykonywania badania USG piersi może postawić wstępną lub pełną diagnozę.
Kiedy powinno się wykonać USG piersi?
Wskazania do wykonania badania USG piersi to m.in.:
- profilatyka, czyli pierwotne postępowanie w sytuacjach klinicznych zmian piersi u kobiet poniżej 40 roku życia, ciężarnych oraz karmiących piersią
- palpacyjnie wyczuwalny guz
- powiększenie węzłów chłonnych
- wciągnięcie brodawki sutkowej
- podejrzana wydzielina z brodawki sutkowej
- zapalenie piersi
- wciągnięcie skóry
- nieprawidłowości po wszczepieniu implantów piersi
- badanie przesiewowe kobiet wysokiego ryzyka – rodzinnie występujący rak piersi
- ogniskowa bolesność piersi niezwiązana z cyklem miesiączkowym
- uzupełniające badanie po mammografii (MMG) lub rezonansie piersi (MRI)
Od jakiego wieku należy wykonywać badanie USG piersi?
Moja najmłodsza pacjentka, u której wykonałem USG piersi, miała 14 lat. Rozpoznałem wówczas u niej ropień piersi, który nakłułem i ewakuowałem. Niejednokrotnie u pacjentek nastoletnich wykryłem guzy, na szczęście łagodne gruczolako-włókniaki, które mogły być szybko zoperowane. Nie ma określonego ściśle wieku, w którym powinno się zacząć wykonywać badanie USG piersi. Życie pokazuje, że USG piersi warto wykonywać już u dziewczynek po okresie pokwitania.
Jak często wykonywać USG piersi?
Badanie USG gruczołu piersiowego powinno być wykonywane po 20 roku życia co rok lub co dwa lata, po 30 roku życia co najmniej raz w roku, po 40 roku życia niektórzy lekarze sugerują co 6 miesięcy, ale nie rzadziej niż raz do roku.
Czy badanie wymaga specjalnego przygotowania?
Ultrasonografia piersi nie wymaga specjalnych przygotowań. Najlepiej, jeśli pacjentka zgłosi się do badania między 4 a 14 dniem cyklu, czyli po miesiączce. Na badanie należy również zabrać ze sobą wyniki poprzednich badań USG, mammografii czy rezonansu piersi.
Jak przebiega badanie USG piersi?
Badanie USG piersi wykonuje się w pozycji leżącej: pacjentka kładzie się na leżance na wznak, a ręce umieszcza za głową. Przed badaniem USG lekarz powinien zbadać piersi palpacyjnie, a następnie wykonać właściwe badanie USG, wodząc głowicą po piersiach i dociskając ją pod różnym kątem. Badanie trwa około 15 minut i jest bezbolesne, choć u niektórych pacjentek może wywołać dyskomfort.
USG piersi jest badaniem bezpiecznym, dedykowanym szczególnie dla młodych kobiet, u których gruczoł piersiowy ma strukturę zbudowaną z przewagą tkanki gruczołowej. Po 40 roku życia następuje „przebudowa” piersi, gdzie tkanka gruczołowa zaczyna zanikać, a dominującą staje się tkanka tłuszczowa. Wtedy podstawowym badaniem jest mammografia. Oczywiście są to rozważania teoretyczne, a do każdej pacjentki należy podejść indywidualnie, ponieważ miałem w swojej praktyce pacjentki po menopauzie, szczególnie w trakcie hormonalnej terapii zastępczej, u których dominowała tkanka gruczołowa. Należy podkreślić, że oba badania piersi, czyli zarówno USG, jak i mammografia, wzajemnie się uzupełniają, a nie ze sobą konkurują.