Przetoka odbytu jest kanałem prowadzącym z wnętrza odbytu, mającym ujście zewnętrzne na powierzchni skóry, osłabiającym zwieracze. Stanowi przewlekłe stadium ropnia okołoodbytniczego, najczęściej powstaje na skutek jego niewygojenia – w miejscu blizny po jego chirurgicznym nacięciu lub samoistnym przebiciu się.
Przetokę okołoodbytniczą ze względu na umiejscowienie kanału można podzielić na podstawowe rodzaje:
- międzyzwieraczową – między zwieraczem wewnętrznym a zewnętrznym odbytu
- przezzwieraczową – kanał przetoki przebija zarówno zwieracz wewnętrzny, jak i zewnętrzny odbytu
- nadzwieraczową – po przejściu przez zwieracz wewnętrzny kananł kieruje się ku górze i przechodzi ponad zwieraczem zewnętrznym odbytu
- pozazwieraczową – kanał przetoki przechodzi obok zwieracza wewnętrznego i zewnętrznego odbytu
Przyczyny
- przebicie się na powierzchnię skóry lub nacięcie ropnia okołoodbytniczego
- infekcja bakteryjna gruczołów znajdujących się w kanale odbytu
- występowanie szczeliny odbytu
- zranienie błony śluzowej kanału odbytu przez ciało obce
- powikłanie po zabiegach operacyjnych okolic odbytu
- uraz okolicy odbytu
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- gruźlica
- promienica
- nowotwór
- naświetlania (radioterapia nowotworów okolicy krocza i miednicy)
- choroba Leśniowskiego-Crohna
Objawy
- wyciek ropnej wydzieliny z otworu zewnętrznego przetoki
- ból w okolicy odbytu podczas lub po oddaniu stolca
- nawracające ropnie
- świąd odbytu
- zapalenie, podrażnienie lub zmiana barwy skóry wokół przetoki
- miękki, bolesny w dotyku guzek w okolicy otworu przetoki
Diagnostyka
W celu potwierdzenia rozpoznania przetoki należy skonsultować się z lekarzem proktologiem. Po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem lekarz wykona podstawowe badanie proktologiczne (per rectum) lub zleci również badania dodatkowe. Podstawowy sposób leczenia przetoki to zapewnienie odpływu przez jeden z jej możliwie najkrótszych kanałów poprzez jego nacięcie lub jej całkowita likwidacja poprzez wycięcie kanału, obu jego ujść oraz wszystkich ewentualnych rozgałęzień. Wybór metody zależy w dużej mierze od długości i głębokości przetoki. Przetoka odbytu powoduje uczucie dyskomfortu, jest niezwykle uciążliwa i zwykle ma charakter długotrwały. Nawracająca może być powikłaniem choroby zapalnej jelit, dlatego należy być pod obserwacją proktologa, który oceni konieczność interwencji chirurgicznej.
