Niestety, ale nasz organizm czasami płata figle i reaguje na niektóre cząstki pokarmu jak na intruza. Dlaczego tak się dzieje i w jaki sposób objawia się taka niepożądana reakcja? Jak odróżnić nietolerancję od alergii pokarmowej? O nietolerancji pokarmowej, sposobach jej rozpoznania i walce w przywróceniu organizmu do równowagi opowiedziała nam Katarzyna Piotrowska, dietetyk w Domu Lekarskim.
Dom Lekarski: – Nietolerancja pokarmowa, jak dowodzą badania, to zjawisko, które dotyczy znacznej części populacji. Przykre dolegliwości mogą nas dotknąć szczególnie teraz. Spędzając większość czasu w domu w tym trudnym czasie, zwykle zapominamy o diecie, jedząc nieodpowiednie i ciężkostrawne produkty. Problemy skórne i jelitowe sprawiają, że często nietolerancję myli się z alergią pokarmową. Dlaczego? W jaki sposób możemy je rozpoznać i odróżnić?
Katarzyna Piotrowska: – W przypadku nietolerancji pokarmowej mamy do czynienia z reakcją na pokarm, która może nastąpić w ciągu 72 godzin po jego spożyciu, jest to reakcja w klasie przeciwciał IgG. Do najczęściej spotykanych jej objawów należą: obrzęki, zaczerwienienie skóry, wysypka, a także biegunka, bóle brzucha czy wzdęcia, jednak reakcja występująca z opóźnieniem utrudnia znalezienie produktu, który przyczynił się do złego samopoczucia – osoby uczulone na dany składnik rzadko kojarzą przykre dolegliwości ze spożytym pokarmem. Z kolei alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja organizmu na spożycie określonego produktu, co spowodowane jest czynnikami immunologicznymi, reagują w tym przypadku przeciwciała IgE. Podobieństwa między dolegliwościami po nietolerancji pokarmowej i alergii bywają jednak na tyle spore, że łatwo można się pomylić, z czym tak naprawdę mamy do czynienia, zwłaszcza że równocześnie możemy mieć i alergię, i nietolerancję pokarmową.
DL: – Załóżmy, że mamy jednak nietolerancję pokarmową. Jakich dokładnie dolegliwości możemy się jeszcze spodziewać? Czy mają one wpływ na naszą masę ciała?
KP: – Prawidłowo działająca bariera ochronna w jelitach działa jak filtr, który przepuszcza do organizmu odpowiednie cząstki pokarmu. Uszkodzenie bariery jelitowej (np. lekami, nieodpowiednią dietą itp.) powoduje, że niewłaściwie strawione cząstki pokarmu przedostają się do krwi i są rozpoznawane jako elementy obce. Organizm reaguje na taką cząstkę pokarmu jak na intruza, którego chce wyeliminować, skąd pojawia się nietolerancja pokarmowa i jej objawy w postaci reakcji alergicznej, tj. problemy z układem pokarmowym (wzdęcia, biegunki, zaparcia, bóle brzucha), zmęczenie i osłabienie organizmu, problemy dermatologiczne (trądzik, atopowe zapalenie skóry czy rumień), bóle głowy. Tak, nietolerancja pokarmowa może mieć również wpływ na gwałtowne zmiany masy ciała.
DL: – Jakie nietolerancje pokarmowe są najczęściej spotykane? Jakie są zalecenia w takich przypadkach?
KP: – Niepożądana reakcja może mieć źródło w składnikach różnych rodzajów żywności. Wśród czynników najczęściej będących alergenami lub wywołujących nietolerancje wyróżniamy: zboża zawierające gluten (np. pszenica, żyto, jęczmień), jaja i produkty pochodne, mleko i jego przetwory, skorupiaki, ryby, orzechy. Obecność tych składników zazwyczaj jest zaznaczona na opakowaniach produktów spożywczych, dzięki czemu można uniknąć spożycia składników szkodliwych dla naszego organizmu. W sytuacji obserwacji u siebie jakichkolwiek niepokojących i trudnych do zdiagnozowania objawów, bez względu na to, czy mamy do czynienia z nietolerancją pokarmową, czy alergią, warto skonsultować się z doświadczonym dietetykiem.
DL: – Jakie badania na nietolerancje pokarmowe możemy wykonać?
KP: – Badania na nietolerancje pokarmowe to sposób na zdiagnozowanie, których dokładnie produktów nie powinna spożywać dana osoba. Wykrycie nietolerancji pokarmowej pozwala uniknąć wielu groźnych chorób i powikłań. Diagnostyka nietolerancji pokarmowych polega na badaniu krwi pod tym kątem. ImuPro – jest to badanie krwi, wykrywające przeciwciała IgG wytwarzane przez organizm przeciwko spożywanym powszechnie produktom. W Domu Lekarskim mamy do wyboru kilka pakietów badań ImuPro:
- ImuPro Screen – obejmuje 22 składniki pokarmowe i jest testem skierowanym przede wszystkim do wstępnej diagnostyki oraz badań kontrolnych;
- ImuPro Screen + – analizowanych jest 44 najważniejszych pokarmów; badanie przeznaczone zarówno dla małych dzieci, jak i dla dorosłych;
- ImuPro Basic – jest to podstawowy zestaw do wykonania przez osoby dorosłe, który poddaje ocenie 90 antygenów pokarmowych;
- ImuPro Complete – uwzględnia ocenę bardzo szerokiego spektrum 271 antygenów, w tym konswerwantów i przypraw. Umożliwia stworzenie szczegółowego profilu immunologicznego żywności.
DL: –Wiemy już, że w przypadku nietolerancji pokarmowej potrzebna jest rewolucja w diecie. Jak przywrócić do równowagi organizm, który nie toleruje pewnych produktów? Czy z nietolerancji można się wyleczyć?
KP: – W celu przywrócenia organizmu do równowagi układamy dietę eliminacyjno-rotacyjną. Jest to dieta, którą stosujemy na podstawie zdiagnozowanej alergii IgE i/lub nietolerancji IgG, a także gdy stwierdzono u nas jednostki chorobowe, takie jak celiakia. Dieta taka składa się z dwóch komponentów – eliminacji produktów szkodliwych z diety oraz rotacji produktów dozwolonych do spożycia. Rotacja oznacza, że dany produkt nie powinien być spożywany częściej niż co 4 dni. Dla przykładu: jeśli dozwolone w naszej diecie są pomidory to nie oznacza, że możemy jeść je codziennie, ale że powinniśmy robić trzydniowe przerwy między jednym a drugim spożyciem pomidora.
Rotacja może pomóc nie tylko w urozmaiceniu diety, ale przede wszystkim w zapobieganiu alergizacji na nowe, kolejne produkty, co może mieć miejsce przy niewłaściwym stosowaniu diety eliminacyjnej.
Wprawdzie nietolerancje pokarmowe są częstą przyczyną wielu przykrych dolegliwości, na szczęście dzięki badaniom i zmianie nawyków żywieniowych mamy szansę na wyeliminowanie „obcego” z naszego organizmu. Dobór odpowiedniej diety to priorytet w walce o przywrócenie naszego organizmu do równowagi!