- Czy dziecko musi bać się stomatologa? Kiedy powinna odbyć się pierwsza wizyta? Na wszystkie te pytania znajdziecie Państwo odpowiedzi poniżej;
- W naszym ośrodku w Outlet Park przyjmują stomatolodzy z doświadczeniem w leczeniu najmłodszych pacjentów – otoczeni są troskliwą opieką i dzięki temu wizyty stają się przygodą a nie przymusem.
Na najczęściej zadawane przez rodziców pytania odpowiada nasz lekarz stomatolog z wieloletnim doświadczeniem dr Anna Lipińska, mama trójki dzieci.
Warto przeczytać.
To zależy od osobniczej wrażliwości na ból (również u dzieci) oraz procesów zapalnych, które dzieją się w naszych organizmach. Niewielu pacjentów mówi, że „ich zęby nigdy nie bolą”, a dużo więcej osób skarży się na ból wywołany najmniejszymi z możliwych bodźcami fizycznymi, typu: zmiany temperatury spożywanych płynów i pokarmów bądź skład spożywanych pokarmów, zwłaszcza tych zawierających kwasy. Sok jabłkowy, czy z czarnej porzeczki często wywołują nadwrażliwość i zniechęcają do spożywania tych przecież bogatych w witaminy przetworów. Dlatego również dzieci bardzo różnie reagują na zapalenie miazgi w ząbku mlecznym. U małych pacjentów jest trudniejsze również ze względu na fakt, że dziecko nie potrafi konkretnie określić co je boli, ale jest niespokojne, marudne, rozdrażnione, może tracić apetyt. Czasem dziecko wkłada do ust różne przedmioty, próbując czy to nie uśmierzy bólu. Do mamy należy codzienna kontrola jamy ustnej malucha, a do stomatologa – fachowa ocena, czy dzieje się coś niepokojącego wymagającego interwencji i leczenia. Pierwsza wizyta może się odbyć już w 2-3 roku życia i nie musi trwać długo. Wystarczy 5 minut na obejrzenie miejsca, personelu i pobieżnie urządzeń obecnych w gabinecie. Miłe wrażenie pozostaje kiedy dziecko dostanie jakiś drobiazg, np. naklejkę na pamiątkę pierwszej wizyty. Bardzo dobrym pomysłem jest przyprowadzenie dziecka tylko do towarzystwa z osobą, która ma mieć jakiś krótkotrwały zabieg do przeprowadzenia, chociażby przegląd – to może być starsze rodzeństwo, mama albo ktokolwiek kto nie boi się dentysty i da dziecku pozytywny przykład. Jeżeli mama jest codziennym stróżem uzębienia i zdrowia jamy ustnej dziecka, to stomatolog, widząc pacjenta regularnie co 3 miesiące, ma szansę wychwycić wszelkie zmiany próchnicowe, wady zgryzu i zmiany na śluzówce i dziąsłach. Bardzo ważny jest nawyk regularnych wizyt kontrolnych, który uczy dzieci od maleństwa dbałości o swój uśmiech, który ma przecież ogromne znaczenie w relacjach z innymi ludźmi – dodaje pewności siebie, jednoczy innych, gwarantuje powodzenie i dobre samopoczucie
Zdecydowanie NIE! Przygotowanie dziecka do wizyty u stomatologa spoczywa na jego najbliższych i osobie, która z dzieckiem spędza najwięcej czasu. Znów mama pomoże swojemu dziecku, a w konsekwencji stomatologowi, rozmawiając z nim na temat ząbków, bawiąc się w leczenie ząbków pluszakom (są dostępne gotowe zestawy z ciastoliną do zabawy w dentystę), oglądając bajki z przygodami” zębowymi”, czytając dziecku książeczki pisane specjalnie w celu oswojenia z dentystą – na rynku dostępnych jest mnóstwo tego typu pomocy, zależy od inwencji dorosłego. Ważną rzeczą jest fakt, że wizyta małego dziecka nie potrwa długo jeśli tylko będzie wiedziało co je czeka i będzie potrafiło wypełniać polecenia dentysty. Warunkiem podstawowym jest spokojne siedzenie w fotelu i otwarcie na dłuższy czas buzi. Wtedy stomatolog szybko przeprowadzi konieczny zabieg i mały pacjent będzie z pozytywnymi wspomnieniami mógł wrócić do domu. Pochwała jest również bardzo ważna i nie należy o niej zapomnieć. Dobre słowo jest więcej warte niż niejedna materialna nagroda. To co mówimy powinno pokrywać się z tym co robimy, wtedy dziecko nam zaufa, rodzic będzie spokojny i leczenie ma dobre rokowanie. Niepokój rodzica bardzo udziela się maluchowi i działa na niekorzyść.
Jeżeli zęby mleczne pojawiają się około 6-7 miesiąca życia, zazwyczaj nie ma potrzeby kontroli stomatologicznej. Istnieje jednak kilka sytuacji, kiedy dziecko należy przyprowadzić do dentysty wcześniej niż w standardowym wieku 2-3 lat. Jeżeli dziecko rodzi się z już wyrzniętymi ząbkami, to jest to wskazanie do wizyty u stomatologa. Niestety takie ząbki należy usunąć ponieważ będą utrudniały naturalne karmienie, mogą kaleczyć dziecku dziąsła i język. Przeważnie brak im dobrze wykształconych korzeni, są niestabilne i istnieje ryzyko przedostania się takiego ząbka do dróg oddechowych. Taka sytuacja zdarza się jednak dosyć rzadko, wg różnych autorów 1-3 razy na 3 tysiące noworodków, i może występować rodzinnie. Czasami u niektórych dzieci mleczaki bardzo długo nie pojawiają się w jamie ustnej. Mamy wtedy do czynienia z opóźnionym wyrzynaniem, co może niepokoić jeśli około 12 miesiąca życia nie ma jeszcze ani jednego ząbka. Wtedy należy szukać przyczyny tego zjawiska wśród chorób ogólnych. Zazwyczaj nie ma potrzeby wykonywania prześwietlenia, które niewiele nam wniesie, raczej konieczne są badania poziomu hormonów, które regulują nasz wzrost.
Szczoteczka powinna mieć miękkie włosie, wygodny uchwyt odpowiedni dla małej rączki i atrakcyjny wygląd, żeby dziecko z chęcią przystępowało do codziennego mycia ząbków. Na początku możemy myć samą wodą, a w momencie kiedy są już wszystkie siekacze czyli około 8 ząbków, wprowadzamy pastę bez fluoru. Jest ich niewiele na rynku, ale można zamówić w najbliższej aptece, na pewno nie będzie problemu. Małe dziecko nie potrafi jeszcze nie połykać pasty podczas szczotkowania, a fluor spożywany doustnie nie jest korzystny dla zdrowia. Koniecznie sami nakładamy dziecku pastę na szczoteczkę w ilości odpowiadającej maksymalnie ziarenku groszku. Pozwalamy maluchowi trochę po swojemu pomanewrować szczoteczką w buzi, a potem zawsze sami poprawiamy delikatnie oczyszczenie ząbków, tak długo, aż wszelkie resztki zostaną usunięte z bruzdek i powierzchni gładkich. Staramy się nie zniechęcić dziecka, a kolorowa klepsydra pomoże kontrolować czas – wystarczą 2-3 minuty. Przy okazji oglądamy czy nie pojawił się jakiś Robaczek Próchniaczek, czyli wszelkie ciemne plamki lub kredowo białe mogą oznaczać początek próchnicy. Wtedy koniecznie umawiamy dziecko do stomatologa, pamiętając o tym, że im płytszy ubytek, tym szybciej można opanować próchnicę.
To zależy od jego sprawności manualnej. Obecnie zaleca się pomoc w oczyszczaniu ząbków do momentu kiedy dziecko nie nauczyło się pisać. Jest to równoznaczne z nabyciem takich umiejętności, które powinny dać mu możliwość dokładnego oczyszczenia zębów.
Niestety nie, po wieczornym umyciu zębów nie powinno się nic jeść a do picia wskazana jest tylko woda bez żadnych dodatków. Noc jest dla bakterii bardzo korzystna, resztki jedzenia i cukry dają im możliwość rozwoju i niszczenia szkliwa. Dlatego nie dajmy im szansy na atak! Kiedyś zalecało się zjeść jabłko przed snem, bo oczyści szkliwo, niestety to nieprawda. Jabłko również zawiera cukier, a oprócz tego kwasy. Zęby wieczorem lubią iść spać czyściutkie.
Istnieją płyny oraz tabletki wybarwiające płytkę bakteryjną na kolor, np. różowy, zielony, niebieski. Stosujemy je po umyciu przez dziecko zębów i szczotkujemy ponownie, do skutku, aż na zębach zabarwienie zniknie. Innym prostszym sposobem jest test wykałaczką tuż przy dziąśle, jeśli na patyczku nie ma białego nalotu, to znaczy, że można spokojnie skończyć oczyszczanie. Szczególną uwagę zwracamy na okolicę dziąseł i bruzd, tam płytka bakteryjna osadza się najszybciej i czyni największe szkody.
To zależy od sytuacji, współpracy na fotelu z małym pacjentem. Z pewnością stanowią element psychologiczny, bo dziecko zamiast myśleć o strachu, jest zajęte wybieraniem koloru: różowy, niebieski, zielony, jagodowy, złoty a może srebrny? Dajmy dziecku swobodę co do wyboru koloru, ono też chce mieć coś do powiedzenia, w końcu to jego własny ząb będzie wyleczony.
Od urodzenia starajmy się utrzymywać prawidłową pozycję dziecka w każdej sytuacji, położne i fizjoterapeuci służą radą. Zalecane jest karmienie naturalne dziecka przez pierwsze 12 miesięcy życia, a kiedy pojawią się ząbki, podawanie twardych, naturalnych pokarmów. Żucie marchewki, zjadanie jabłek ze skórką czy chlebka ze skórką w okresie pełnego uzębienia mlecznego powoduje wzrost kości szczek, a tym samym ułatwia zębom prawidłowe ustawienie i brak potrzeby leczenia ortodontycznego. Jeżeli pomimo tych zabiegów, zęby ustawiają się nieprawidłowo, tylko regularne kontrole u stomatologa pomogą doprowadzić zgryz w odpowiednim momencie do normy. W wielu przypadkach stomatolog kieruje na konsultację do ortodonty. Kontrole u stomatologa z dzieckiem co 3 miesiące, ewentualnie u ortodonty co 4-6 miesięcy, pozwalają na wyłapanie ewentualnych nieprawidłowości.
Czy dziecko musi bać się stomatologa? Kiedy powinna odbyć się pierwsza wizyta? No i co, a może raczej kto ma wpływ na stan zębów u maluchów? Na te i inne pytania odpowiedziała dr Natalia Idźkowska, stomatolog Domu Lekarskiego.
Rozmawiała: Agata Maksymiuk / Foto: Sebastian Wołosz
Kiedy po raz pierwszy należy udać się z dzieckiem do stomatologa na przegląd uzębienia?
– Pierwsza wizyta malucha w gabinecie stomatologicznym powinna mieć miejsce już na etapie pojawiania się pierwszych ząbków mlecznych. U rocznego dziecka już wtedy można ocenić położenie oraz stan mlecznych siekaczy. Można również poinstruować rodziców w jaki sposób należy dbać o higienę jamy ustnej swojej pociechy oraz na co zwracać bacznie uwagę. Trzeba podkreślić, że pierwsza wizyta dziecka powinna mieć charakter adaptacyjny, aby dziecko oswoiło się z nowym otoczeniem i stopniowo nabierało zaufania.
Jak wygląda taka pierwsza wizyta w Domu Lekarskim? Jakich narzędzi zazwyczaj używa stomatolog ? Jak opisać ich działanie dziecku?
– Najważniejszym elementem, każdej wizyty maluszka w gabinecie stomatologicznym, jest zapewnienie odpowiedniej atmosfery, nawiązanie kontaktu oraz wzbudzenie zaufania. W Domu Lekarskim zwracamy szczególną uwagę na to, aby mali pacjenci czuli się swobodnie, a wizyta przebiegała przyjemnie. Chcąc zapewnić jak największy komfort używamy materiałów i sprzętu, które w znaczący sposób eliminują poczucie strachu i lęku. Korzystamy ze smakowych żeli znieczulających, które niwelują bolesność. Często też zastępujemy nieprzyjemnie wibrujące wiertła ekskawatorami, czyli specjalnymi szpatułkami służącymi do usuwania próchnicy z ubytku w zębie. W ramach nagrody za dzielną postawę podczas leczenia, dzieci mogą wybrać sobie dowolny kolor wypełnienia światłoutwardzalnego, aby móc później cieszyć się zdrowym uzębieniem w ulubionym kolorze lub kolorach. Ponadto maluchy zawsze podczas wizyty na fotelu stomatologicznym w Domu Lekarskim mają okazję oglądać na monitorze swoje ulubione bajki i programy, co przyczynia się w ogromnym stopniu do rozluźnienia atmosfery oraz wzbudza zainteresowanie dziecka.
Czyli dziecko nie musi bać się stomatologa?
– Najważniejsze, to oswajać dzieci ze stomatologiem od najwcześniejszych lat. Dzięki systematycznym wizytom oraz odpowiednio przeprowadzonej przez lekarza adaptacji, dziecko zapoznaje się z całym otoczeniem gabinetu, sprzętem oraz narzędziami, które wcale nie muszą być takie straszne jak się z pozoru wydają. Maluchy z chęcią przyglądają się lusterku stomatologicznemu, próbują „łaskotania” przez dmuchawkę, a „kosmiczna” lampa do utwardzania plomb wzbudza nie lada zainteresowanie. Warto także przygotować dziecko przed wizytą u stomatologa. Wspólne zabawy z rodzicami czy rozmowy na pewno pomagają w nawiązaniu dobrej relacji z lekarzem.
Z jakimi problemami najczęściej zmagają się maluchy?
– Najczęstszą przyczyną wizyt dzieci u stomatologa jest proces próchnicowy toczący się w ich ząbkach. Z dużym problemem zmagają się dzieci, u których rozwija się próchnica butelkowa, powodująca znaczną destrukcję zębów. Dlatego tak ważne jest uświadamianie rodziców o niebezpieczeństwach, które niesie za sobą nieodpowiednia higiena, złe nawyki żywieniowe czy brak dostatecznie częstych kontroli u stomatologa. Do innych problemów, z którymi borykają się maluchy, możemy zaliczyć także bolesne ząbkowanie, stany zapalne jamy ustnej oraz urazy wywołane wzmożoną aktywnością fizyczną. Należy pamiętać przede wszystkim o tym, że dużo korzystniejszą sytuacją jest zlikwidowanie problemu w zalążku, aniżeli reagowanie dopiero w przypadku znacznej bolesności, bądź pojawienia się obrzęku.
Jakie są niezbędne zasady higieny dziecięcego uzębienia? Jaka szczoteczka jest idealna dla dziecka, czy u maluchów również należy stosować nici?
– O higienę jamy ustnej należy zacząć dbać już od pierwszego miesiąca życia. Bezzębną jeszcze buzię malucha powinno się oczyścić z resztek pokarmu czystym lub jałowym kawałkiem gazy nawiniętej na wskazujący palec i zwilżonej przegotowaną wodą. Czynność ta jest szczególnie zalecana przed położeniem dziecka do snu. Kiedy dziecku wyrosną już pierwsze ząbki mleczne, należy je myć dwa razy dziennie odpowiednią szczoteczką – mała główka z miękkim włosiem. Należy stosować niewielką ilość pasty do zębów dla niemowląt z małą zawartością fluoru. Po wyrżnięciu zębów nie powinno się zostawiać dziecku butelki do zasypiania, zwłaszcza z mlekiem lub słodkim płynem, powoduje to szybki postęp próchnicy. U dzieci, które jeszcze nie ukończyły 4. roku życia, niewskazane jest używanie płynów do płukania ust, ponieważ dziecko w tym wieku nie umie jeszcze płukać ust i wypluwać płynu. Nici dentystyczne są natomiast wskazane u dzieci starszych, które potrafią już manualnie poradzić sobie z tą metodą oczyszczania przestrzeni między-zębowych.
Jaka jest rola rodzica w dbaniu o poprawną kondycję jamy ustnej dziecka?
– Rodzice powinni przede wszystkim zgłaszać się regularnie ze swoimi pociechami na wizyty kontrolne u stomatologa. Regularnie czyli co 3 – 6 miesięcy. Następnie kontrolować częstotliwość i jakość mycia zębów, wpływać na przestrzeganie dobrych nawyków żywieniowych. Można to zrobić przez eliminowanie słodyczy z diety i włączanie do niej jak największej ilości warzyw, owoców i produktów o dużej zawartości białka. Na koniec zostaje zapewnienie odpowiedniej profilaktyki fluorkowej u dziecka, czyli lakowanie i lakierowanie zębów podczas wizyt u stomatologa. Nie ulega wątpliwości, że rola rodzica jest ogromna.
